Werkgevers moeten veel meer verantwoordelijkheid nemen voor de veiligheid van arbeidsmigranten. Dat kúnnen de werkgevers, wanneer zij deze groep werknemers in vaste dienst nemen. Dat is ook goed mogelijk, omdat het werk dat zij doen vaak structureel is. Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) in het onderzoek 'Veiligheid arbeidsmigranten, onderzoek naar de werkgerelateerde veiligheid van arbeidsmigranten in Nederland', onder leiding van voormalig CDA-politicus Chris van Dam.

"We zien een duidelijk verband tussen flexibele arbeidsrelaties en de onveiligheid van betrokken arbeidsmigranten", aldus Van Dam in het onderzoek. Ruim 88% van de arbeidsmigranten heeft een vorm van een flexibele arbeidsrelatie. Maar de veiligheid van deze medewerkers kan niet worden overlaten aan uitzendbureaus of andere tussenpersonen, vindt de OvV. "Vaste dienstverbanden dragen bij aan de werkgerelateerde veiligheid van arbeidsmigranten", aldus de Onderzoeksraad.

Arbeidsongevallen bij arbeidsmigranten

Dat die veiligheid beter gewaarborgd moet worden, blijkt wel als je de cijfers induikt. In Nederland werken ruim 200.000 arbeidsmigranten in een kwetsbare positie. Precieze cijfers over het aantal arbeidsongevallen waarbij arbeidsmigranten betrokken waren, zijn er niet. Maar, de Monitor Arbeidsongevallen van de Arbeidsinspectie concludeerde in een eerder jaarverslag dat arbeidsongevallen vaker voorkomen bij uitzendkrachten dan bij andere werkenden.

Het Isala ziekenhuis uit de regio Zwolle heeft in 2024 onderzoek gedaan naar patiënten die na een arbeidsongeval in het ziekenhuis werden behandeld. Daaruit blijkt dat van de bijna 400 arbeidsongevallen op de spoedeisende hulp, 10,8% een Oost-Europese achtergrond had. En dan te bedenken dat de beroepsbevolking in de regio voor 2,1% uit werknemers met een Oost-Europese achtergrond bestaat. Zij belandden dus verhoudingsgewijs 5 keer zo vaak op de spoedeisende hulp.

Groter risico op ongeval

Dat arbeidsmigranten vaker slachtoffer zijn bij een arbeidsongeval, komt volgens de onderzoeksraad door verschillende factoren: taalbarrières, culturele verschillen, fysieke en mentale vermoeidheid door lange reis- en werktijden en matige kwaliteit van huisvesting. Daarbij zijn zij vooral werkzaam in sectoren waar fysieke arbeid onder gevaarlijke omstandigheden moet worden geleverd, zoals de land- en tuinbouw, de bouw, de logistiek en de vleesverwerkende industrie.

En als er een ongeval heeft plaatsgevonden weten arbeidsmigranten de weg naar passende zorg, financiële hulp of juridische bijstand niet altijd te vinden. Dat heeft soms slecht herstel van letsel en verlies van inkomen en woning tot gevolg.

Aanbevelingen Onderzoeksraad

De OvV pleit er daarom voor dat werkgevers in sectoren met veel ongezond en gevaarlijk werk hun werknemers in vaste dienst nemen. "In sommige sectoren wordt 80% van de arbeidskrachten telkens tijdelijk ingehuurd, terwijl het werk continu aanwezig is", stelt Van Dam. Dit moet anders, vindt de OvV, bijvoorbeeld door bindende afspraken te maken met werknemersorganisaties in cao’s of sectorale akkoorden.

Daarnaast roept de Onderzoeksraad op om de aanbevelingen van het Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten 'onverkort en met urgentie uit te voeren'. Dan worden werkgevers en uitzendbureaus ook meer verantwoordelijk voor hun arbeidsmigranten.