Ber Damen: 'HR moet OO worden'

Met de huidige arbeidsmarkt is het aantrekken en behouden van talent extra belangrijk. Jongeren willen niet meer werken in een organisatie met een verouderde organisatiestructuur, zegt bedrijfskundige en organisatiepsycholoog Ber Damen. "Organisaties en medewerkers moeten wendbaar en lenig blijven."

Ber Damen: 'HR moet OO worden'

Je kunt er kort of lang over praten, maar volgens bedrijfskundige en organisatiepsycholoog Ber Damen, partner bij Van de Bunt Adviseurs en lector bij Avans+, is het zo duidelijk als wat: organisaties bestaan niet echt. “Het zijn abstracte constructies in ons hoofd. Samenwerkingsverbanden van mensen. Dat zijn het, klaar. Dus als je aan organisatieontwikkeling wil doen, gaat het altijd ook over de ontwikkeling van mensen."

Harkmodel passé

De meeste organisaties zitten volgens hem vast in een oud besturingsmodel. “Het organigram, ofwel de hark, representeert nog altijd de organisatiestructuur. Het is een metafoor voor het traditionele organisatiemodel. Een mooi model ook, dat ons veel welvaart heeft gebracht. Maar het werkt niet meer - al is dat bij veel organisaties nog niet goed doorgedrongen”, zegt Damen.
Het model is gebaseerd op schaalvergroting en efficiency, met het informatiemonopolie aan de top. Daar is de meeste kennis verzameld en daar worden de beslissingen genomen.”

Als je aan organisatieontwikkeling wil doen, gaat het altijd ook over de ontwikkeling van mensen”

De mensen lager in de hark voeren die vervolgens uit. "Tegenwoordig zijn dat echter geen laag- en ongeschoolde medewerkers meer. We zijn – in Nederland en elders – veel beter opgeleid en hebben tegenwoordig ook een veel betere toegang tot kennis en informatie. Besluitvorming kan dus veel lager in de organisatie plaatsvinden. Mensen hechten bovendien waarde aan autonomie en handelingsvrijheid. Zij willen een waardevolle bijdrage leveren.“

Netwerkmodel gelijkwaardiger

Organisaties die zich willen ontwikkelen, kiezen steeds vaker voor een platte organisatie, het pannenkoekmodel. Ook wel het netwerkmodel. Een netwerk is democratischer en gelijkwaardiger dan de hark, vindt Damen. “Dat spreekt veel meer tot de verbeelding van jonge professionals. Ze zijn mondig, hoogopgeleid en autonoom en hebben een vlotte toegang tot informatie en kennis. Wachten op hun beurt voor leuke klussen en rollen, past daar niet bij. Zij willen serieus genomen worden, kansen krijgen, direct betrokken worden bij uitdagende projecten en bijdragen op basis van gelijkwaardigheid.”

Werk moet gelukkig maken

Ber damen

Jonge professionals willen daarom af van hiërarchische organisatiestructuren, constateert Damen. “Werk moet bovendien voldoening geven, zinvol zijn, kans op ontwikkeling bieden en een bron van geluk zijn. Daarom is er tegenwoordig ook veel aandacht voor de manier waarop een werknemer zijn werk beleeft, de employee experience. Dat is een onmiskenbare trend en een belangrijk aspect van HR. De krappe arbeidsmarkt veroorzaakt immers een oorlog om talent. Iedereen is bezig met de vraag hoe talent met de organisatie te verbinden."

Geld speelt daarbij volgens hem een ondergeschikte rol. "Geld motiveert niet. We gaan er niet harder van lopen, ook niet beter van presteren. Als sociaal-psychologisch onderzoek iets heeft aangetoond, is het dat. Geld demotiveert overigens wel. Als we de verdeling onrechtvaardig vinden. Dan zijn we ontevreden.”

Lees ook: Het nieuwe belonen: zo overtuig je het management

HR wordt OO

HR moet zich dus verder ontwikkelen en aansluiten bij nieuwe, alternatieve organisatieconcepten. We moeten het ook anders noemen, vindt Damen. “Mensen zijn geen hulpbronnen, organisaties zijn hulpbronnen. Ik pleit voor OO, Organisatie Ontwikkeling. Daar draait het immers om. Er zijn veel en snelle veranderingen op maatschappelijk, technologisch en politiek gebied. We zijn voortdurend in beweging. Organisaties zijn permanent in transitie. Zij moeten zich dus voortdurend ontwikkelen."

Geld motiveert niet. We gaan er niet harder van lopen, ook niet beter van presteren”

"Eén professie is daar heel goed voor toegerust: de OO-(voorheen-HR-)professional. Ontwrichting dreigt voor elke organisatie. Continuïteit bewaken en doorontwikkelen is daarom heel belangrijk. We moeten wendbaar en lenig blijven. Om de taken goed te kunnen uitvoeren, dient een OO-professional verstand te hebben van (het gedrag van) mensen, strategie, bedrijfskunde en veranderkunde. Want organisaties bewegen uiteindelijk allemaal van een hark naar een pannenkoek.”

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Avans+.

TIP
Tijdens de masterclass Organisatieontwikkeling voor HR van PW in samenwerking met Nyenrode leert u van verschillende Nyenrode docenten en gastsprekers van gerenommeerde organisaties hoe u als HR een actieve rol kunt vervullen bij het verder ontwikkelen van de organisatie.

Meer info/aanmelden

Loopbaan-APK voor HR: dit helpt tegen werkdruk

Loopbaan-APK voor HR: dit helpt tegen werkdruk

Word je overladen met taken die snel tussendoor moeten? Werkdruk is een serieus probleem bij HR. Hoe kunnen managers en medewerkers zichzelf ontzorgen? In deze rubriek geeft loopbaanadviseur Jolan Douwes de oplossing.

Oplossing personeelstekort: investeer in werkgeluk voor meer productiviteit

Oplossing personeelstekort: investeer in werkgeluk voor meer...

Werkgeluk kan de sleutel zijn om personeelstekorten op te lossen. De 3M's (Meaning, Mastery en Membership) helpen daarbij, schrijft employee experience expert Heleen Mes.

Milou Verhoeven (TES Groep): 'Wees zichtbaar in de organisatie en word geen HR-loket'

Milou Verhoeven (TES Groep): 'Wees zichtbaar in de organisatie en...

In de Spotlight-rubriek geven collega's hun visie op het HR-vak en delen ze verschillende ervaringen. Dit keer: Milou Verhoeven, HR manager bij TES Groep.

AI-dilemma: wel of niet mee (laten) experimenteren?

AI-dilemma: wel of niet mee (laten) experimenteren?

Binnen de Rabobank adviseren onze collega's om ChatGPT niet te gebruiken voor werkgerelateerde doeleinden. Belemmeren we hiermee niet de ontwikkeling van onze medewerkers? Anne Doeser reflecteert op dit vraagstuk.

Podcast HR-Rechtspunt: mediation is toch niet zo vrijblijvend

Podcast HR-Rechtspunt: mediation is toch niet zo vrijblijvend

De werkgever die het advies van de bedrijfsarts om mediation in overweging te nemen naast zich neerlegt, wordt daarvoor door de rechter gestraft. Arbeidsrechtadvocaat Cindy Schroeten legt in de podcast uit hoe dat zit.

Steeds vaker delen organisaties hun personeelshandboek online,  ook voor employer branding en recruitment. Foto: Shutterstock

Personeelshandboek: van saai naar strategisch HR-instrument

Deze HR-professionals delen hun handboek bewust online, ook voor employer branding en recruitment. "Dit is geen operationeel maar een strategisch HR-instrument."

CSR: wacht niet op wettelijke verplichtingen voor duurzaamheid

CSR: wacht niet op wettelijke verplichtingen voor duurzaamheid

Ga aan de slag met de Corporate Social Responsibility (CSR). Het wordt namelijk steeds belangrijker, zowel voor opdrachtgevers en klanten als (potentiële) medewerkers, schrijft Hans van der Spek.

Eerste ronde SLIM-subsidie 2024 voor mkb beschikbaar in maart

Eerste ronde SLIM-subsidie 2024 voor mkb beschikbaar in maart

De eerste ronde aanvragen voor de SLIM-subsidie, voor mkb-ondernemers die werknemers willen bijscholen, is in maart geopend. Er is een fors hoger budget vrijgemaakt.