Het nationale actieprogramma ‘Een leven lang leren’ dateert uit 1998 (!), de vorige eeuw dus. De thematiek is niet nieuw derhalve. Desondanks nam in het jaar 2020 nog geen 20% van de Nederlandse beroepsbevolking – tussen de 25 en 65 jaar (cijfers CBS) – deel aan een opleiding, cursus of workshop.
Veel reden tot ontwikkeling
Zorgwekkend, constateert Danny van Kuijk, senior sales executive van leertechnologiebedrijf D2L. Want er is volop aanleiding voor continue ontwikkeling van mensen, ziet hij. “Door digitalisering maar ook door de pandemie verdwijnen sommige beroepen of vallen bepaalde taken weg. Anderzijds zijn er beroepen waarnaar steeds meer vraag is, zoals bijvoorbeeld in de gezondheidszorg of de energietransitie. Dat maakt om- en bijscholing op grote schaal noodzakelijk.”
Door digitalisering maar ook door de pandemie verdwijnen sommige beroepen of vallen bepaalde taken weg”
Dit wordt versterkt door de behoefte om mensen duurzaam inzetbaar te houden. Nog los van de vele professionals die zich via permanente educatie en certificering ervan moeten verzekeren dat zij hun beroep mogen blijven uitoefenen. “En dan is er nog het gevaar van The Great Resignation”, zegt Van Kuijk. “In coronatijd zijn veel mensen zich gaan afvragen of hun werkomgeving in de toekomst nog goed bij ze past. Zij staan open voor ander werk. En dat in een krappe arbeidsmarkt. Dit alles maakt het voor elke organisatie een grote uitdaging om mensen te blijven binden en ontwikkelen.”
Betere leerervaringen
Aangename leerervaringen helpen daarbij. Tot die conclusie kwam John Baker ook in 1999, toen hij als 22-jarige student D2L oprichtte. Hij vond de leermethodes die hem werden aangeboden verre van stimulerend en besloot daar wat aan te doen. Ruim twintig jaar later is de Canadese onderneming wereldwijd actief met het leerinnovatieplatform Brightspace.
Het is eigenlijk een learningmanagementsysteem, maar dan anders, zegt Van Kuijk. “De technologie erachter staat volledig in het teken van het verbeteren van de leerervaringen van de gebruikers.”
Meer online onderwijs
Het onderwijs is mager gedigitaliseerd. Van Kuijk: “De pandemie heeft het proces van online onderwijs enorm versneld. Tegelijkertijd zijn in coronatijd de nodige uitdagingen aan de oppervlakte gekomen. Een PowerPoint ombouwen naar online maakt nog geen goede cursus. Hoe houd je online onderwijs persoonlijk? Hoeveel online kun je aan? Hoe stuur je op interactie?”
Zes criteria voor beter leertraject
Het maken van een goede opleiding is een vak, benadrukt Van Kuijk. Het design van elk leertraject begint met de vraag: wat wil je bereiken? “Dat moet je eerst definiëren. Het leren zelf kan vervolgens op vele manieren. Klassikaal is daarin niet langer leidend, veel kan ook online of hybride. Docent en cursist moeten daarin worden ondersteund, zowel in techniek als in didactiek.”
Om leren prettiger, makkelijker en persoonlijker te maken, moet in zijn ogen aan zes criteria worden voldaan:
- een persoonlijke leerroute,
- rijk aan feedback,
- veel interactie met docenten én medestudenten,
- motiverende content,
- op de praktijk gebaseerd, en
- data-gedreven
Persoonlijke leerroute
“Een 18-jarige leert anders dan iemand van 60”, zo licht Van Kuijk het eerste criterium, de persoonlijke leerroute, toe. “Ander voorbeeld: eerstejaars studenten aan een doktersopleiding blijken in de praktijk allemaal al eens een EHBO-cursus te hebben gevolgd. Zo’n leermodule aanbieden in hun opleiding is zinloos en demotiverend. Zorg dat je de begincompetenties van je doelgroep in beeld hebt en pas daar de leerstof en leervormen op aan.”
Elke cursist moet een eigen tempo kunnen aanhouden. “Mensen die niet voldoende scoren bij een opdracht of evaluatie krijgen andere content aangeboden dan zij die hebben laten zien over de gevraagde kennis en vaardigheden te beschikken. Die cursisten kun je extra leerstof aanbieden. Andersom kun je extra ondersteuning bieden als bijvoorbeeld een opdracht stil ligt.”
Feedback
Dat laatste brengt hem op het criterium feedback. “Docenten moeten gemakkelijk feedback kunnen geven. Dat kan door de inzet van een virtuele assistent, maar ook via audio en video; de techniek staat het toe. Persoonlijke feedback voorkomt demotivatie en uitval.”
Het is eigenlijk dezelfde techniek als op de kleuterschool”
Gebruikers van het platform Brightspace – wereldwijd zijn dat er 15 miljoen – krijgen daarnaast feedback in de vorm van actieberichten, management van de workload en een portfolio dat inzicht geeft in prestaties en groei, inclusief beloningen (badges). “Het is eigenlijk dezelfde techniek als op de kleuterschool”, stelt Van Kuijk. “Daar krijgen kinderen regelmatig een sticker in hun schrift en aan het einde van een tijdvak een map met hun werkjes mee naar huis.”
Motiveren
“Het is de kunst om mensen subtiel een duwtje in de goede richting te geven.” Motiverende content helpt daarbij. Content die gerelateerde is aan de praktijk, maar die bovendien wordt aangeboden met behulp van visuals, audio-, video- en virtual reality-technieken en gamificatie.
Van Kuijk voorziet een toekomst waarin al deze leervormen worden gecombineerd met het verstrekken van deelcertificaten, zogeheten micro-credentials. “Kortere cursussen zullen aan belang winnen. Met het certificeren van leerresultaten na kleine leerervaringen, bijvoorbeeld een korte cursus of training, kun je mensen helpen om gericht en flexibel hun kennis en competenties verder te ontwikkelen. Het geeft ze bovendien veel meer stimulans dan een omvangrijke, lange opleiding.”
De lerende mens
De mens zal in 2022 en verder vooral een lerende mens zijn. "Externe redenen daarvoor zijn voldoende voorhanden: denk aan digitalisering en duurzame inzetbaarheid. Met toepassing van de juiste techniek en educatieve kennis wordt het leren zelf veel persoonlijker en aantrekkelijker. Dat zorgt voor innerlijke motivatie. En die is doorslaggevend voor het succes."
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met D2L.
