De laatste prognose van NOS is dat D66 de verkiezingen heeft gewonnen. Het verschil met PVV, momenteel de tweede partij, is 15.155 stemmen. Bijna alle gemeenten hebben inmiddels een uitslag bekendgemaakt.

Het wachten is nog op Venray. Daar duurt het tellen van de stemmen langer door een eerdere brand in het gemeentehuis. Verder volgt ook het resultaat van de ruim 135.000 Nederlanders in het buitenland die een stembiljet hebben aangevraagd nog.

De VVD is met 22 zetels de derde partij, gevolgd door GroenLinks-PvdA met 20 zetels. Het CDA is met 18 zetels de op 5 na grootste partij in de prognose, gevolgd door JA21, die stijgt van 1 naar 9 zetels.

De verkiezingen zijn nu voorbij, wat volgt is de installatie van de nieuwe Tweede Kamer en de vorming van een nieuw kabinet. Hoe dat eruit zal zien en welke partijen met elkaar samen een coalitie zullen vormen, is nu nog niet bekend.

De redactie van PW. heeft de plannen van de grootste partijen, zoals beschreven in hun verkiezingsprogramma's, geanalyseerd. Hieronder lees je hoe zij denken over thema's als arbeidsrecht, arbeidsmarkt en sociale zekerheid, zodat je inzicht krijgt in plannen die van invloed zijn op HR.

D66: arbeidskrapte landelijk aanpakken

D66 wil een landelijke aanpak tegen de arbeidskrapte. Een kleine greep uit de ideeën daarvoor:

• Stimuleren om mensen te laten overstappen naar beroepen waar de krapte het grootst is, te beginnen bij de zorg, het onderwijs en de techniek. "We zorgen voor betere secundaire arbeidsvoorwaarden, meer mogelijkheden voor ontwikkeling en we maken erkenning van eerder opgedane werkervaring makkelijker", zo staat in het partijprogramma.
• Investeren in innovatie, zoals automatisering en robotisering.
• Aantrekkelijk maken om meer uren te gaan werken. Iedereen die minstens 4 dagen per week werkt, gaat wat D66 betreft minder belasting betalen. Voor mensen die nu in deeltijd werken, wordt het met dit urenvoordeel financieel aantrekkelijker om meer uren te gaan werken. Wie nu al 4 of 5 dagen per week werkt, houdt straks netto meer over.

In de strijd tegen arbeidskrapte, is ook de inzet van arbeidsmigranten onvermijdelijk, aldus de sociaal-liberalen. Maar wel onder strenge voorwaarden. Zo wil de partij onder meer:

• minder subsidie geven aan sectoren die veel arbeidsmigranten inzetten, veel stikstofuitstoot veroorzaken en veel fysieke ruimte innemen.
• minder vraag naar laagbetaalde arbeid uit het buitenland. De lonen moeten omhoog, zodat "werk naar waarde wordt gewaardeerd en concurrentie met andere werknemers eerlijker is".

PVV: meerwerkbonus en eerder met pensioen

De PVV van Geert Wilders belooft traditiegetrouw keihard te zijn op asiel, immigratie, orde en gezag. Maar, zo staat in het partijprogramma, sociaal op koopkracht, zorg en volkshuisvesting. 

Standpunten van invloed op HR-beleid zijn op een hand te tellen en staan met name in het hoofdstuk over de zorg. De partij wil dat zorgverleners meer zeggenschap krijgen over hun eigen werk. Want dat draagt bij aan hun werkplezier en behoud van personeel. 

VVD: werken moet lonen

De VVD wil een totale deregulering van de arbeidsmarkt en sociale zekerheid. "De hervormingen moeten gericht zijn op werken meer lonend maken, mensen aan een baan helpen en nieuwe zekerheid creëren", zo is te lezen in het partijprogramma. "Dat betekent een nieuw belastingstelsel, zorgen dat de sociale zekerheid meer activerend wordt, langer doorwerken en het arbeidsrecht hervormen."

De overheid moet met het bedrijfsleven en de sociale partners een zogenoemd Groei- en Ondernemersakkoord sluiten, vindt de VVD. Daarin willen ze de ondernemerslasten verlagen, voor langere termijn zekerheid bieden aan het bedrijfsleven en de lonen verhogen.

De partij wil dat de belastingvrije reiskostenvergoeding voor woon-werkverkeer jaarlijks wordt aangepast aan de stijgende kosten, 'zodat werken niet duurder is dan thuiszitten'. De partij wil dat in alle cao's afspraken worden gemaakt over de reiskostenvergoeding.

CDA: flinke hervormingen

De partij waar Henri Bontenbal aan het roer staat, wil doorgaan met de hervorming van het verlofstelsel, op de manier zoals de Sociaal-Economische Raad (SER) adviseerde in 2023. Dat betekent dat de verlofregelingen vereenvoudigd worden langs 3 pijlers: zorg voor kinderen, zorg voor naasten en persoonlijke verlof.

Ook wil de partij verder met de ingezette hervorming van de arbeidsmarkt, zoals is afgesproken met de sociale partners en in gang is gezet door voorgaande kabinetten. "Het gaat dan onder meer om meer zekerheid voor flexwerkers, een nieuwe crisisregeling voor personeelsbehoud en wetgeving voor het tweede ziektejaar."

Bij de hervorming van het arbeidsongeschiktheidsstelsel wil het CDA het advies opvolgen dat de Onafhankelijke Commissie Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) heeft uitgebracht. Daarbij wil het CDA de nadruk leggen op passend werk, snellere interventie, preventie en duurzame re-activatie. 

GroenLinks-PvdA: meer solidariteit

In de strijd tegen de arbeidsmarktkrapte wil GroenLinks-PvdA, samen met sociale partners, het onderwijs en de regio komen tot een zogeheten 'werk-ontwikkel-aanpak'. Deze aanpak bevat afspraken om innovatief te werken, mensen op te leiden en vitaal te houden, met als doel hen zo inzetbaar te maken op de plekken waar ze het hardst nodig zijn. Als voorbeelden noemt de partij: voor de klas, aan het bed en in uniform. 

Werkgevers die mensen niet in vaste dienst nemen, gaan meer betalen; werkgevers die dat wél doen, worden beloond. Het aantal flexibele contracten moet overal naar beneden. GroenLinks-PvdA wil een einde maken aan nuluren- en oproepkrachten.

JA21: minder drempels voor het in dienst nemen van personeel

JA21 wil de toeslagen- en belastingstelsels sterk vereenvoudigen, zodat werken meer loont. En de partij, met lijsttrekker Joost Eerdmans, zet vooral in op het stimuleren van werkgevers, ondernemers worden vaak genoemd, om personeel in dienst te nemen. Zo wil JA21 onder andere:

• Minder regeldruk 
• Vol inzetten op scholing, omscholing en het activeren van mensen langs de kant, om het arbeidspotentieel volledig te benutten.
• Meer ruimte bieden om bijvoorbeeld mensen met een beperking of afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen.
• Kortere loondoorbetaling bij ziekte
• Snellere re-integratie
• Het ziekte- en arbeidsongeschiktheidsstelsel weer werkbaar maken.
• Het ontslagrecht versoepelen.
• Doorwerken na de AOW-leeftijd zonder financiële of fiscale belemmeringen; en in deeltijd werken met behoud van pensioen, mogelijk maken.
• De regelgeving voor zzp’ers vereenvoudigen door de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) te verbeteren.