“Een organisatie met mentaal veerkrachtige medewerkers is sterker en productiever”, stelt psycholoog Suzanne van der Heiden. Ze is psycholoog Arbeid & Gezondheid bij belife, een dochteronderneming van arbodienstverlener Arbo Unie. Ze merkt dat er – ook binnen het mkb – meer aandacht komt voor de mentale gezondheid van medewerkers. “De huidige tijd vraagt veel van ons. Er is onzekerheid over de toekomst, een groter gevoel van onveiligheid en veel mensen vinden het lastig om een goede balans te vinden tussen werk en privé. Tegelijkertijd neemt de werkdruk almaar toe en verdwijnen routinematige werkzaamheden van de werkvloer. Dit maakt werk uitdagender maar tegelijkertijd mentaal ook meer belastend.”
Jongeren
Verzuim door psychische klachten, hoofdpijn en vermoeidheid neemt toe onder alle leeftijdsgroepen, constateert Van der Heiden. Toch ziet ze onder jongeren specifieke kenmerken. “Ze nemen minder tijd om te leren dan vroeger en er wordt gelijk een volwaardige bijdrage van ze verwacht. Bovendien hebben ze een hoog verwachtingspatroon van zichzelf. En er is druk vanuit sociale media: mensen hebben het idee dat zowel op het werk als privé continu piekmomenten noodzakelijk zijn.”
Thuiswerken kan tot extra druk leiden. “Sommige mensen kunnen moeilijk afschakelen. Daarin steken mensen elkaar ook aan. Als managers en collega’s in de avonduren nog mailen of appen, kun je vanuit betrokkenheid en verantwoordelijkheid de druk voelen om daar direct op te antwoorden. Dit gaat vaak wel ten koste van je rust.”
Batterijen
Leven en werken bestaat uit activiteiten die energie kosten en activiteiten die energie geven. Van der Heiden trekt een parallel met een spaarpotje. “Het is prima om geld uit te geven, maar er moet ook geld inkomen. Zo is het ook met energie: je moet je batterij tijdig opladen.”
Als managers en collega’s in de avonduren nog mailen of appen, kun je vanuit betrokkenheid en verantwoordelijkheid de druk voelen om daar direct op te antwoorden”
Ze onderscheidt vijf batterijen: fysiek, mentaal, zingeving, werkplezier en privé. De fysieke batterij draait om bewegen, voeding en slaap. Met actieve ontspanning kan die batterij worden opgeladen. Voor de mentale batterij is juist passieve ontspanning belangrijk. “Af en toe gewoon even niets doen. Rustig in de tuin zitten in plaats van in de tuin werken bijvoorbeeld. Dat is goed voor je brein.”
Stressmanagement
Volgens Van der Heiden is de kunst vooral “tijd nemen om te bedenken wat voor jou belangrijk is en op basis daarvan keuzes maken”. Stressmanagement blijft nog te vaak beperkt tot het toepassen van trucjes. Regelmatig pauzes inlassen is er daar één van “Natuurlijk is dat in de basis goed. Maar het is niet voldoende. Het gaat om de achterliggende waarden en overtuigingen van een persoon. Daar moet het gesprek over gaan, om te voorkomen dat iemand na verloop van tijd toch weer in dezelfde valkuilen stapt.”
De ACT-aanpak gaat uit van positieve psychologie. Wat gaat er goed en hoe kun je dat versterken, zodat je minder last hebt van dingen die minder goed gaan?”
Het ACT-model (Acceptance and Commitment Therapy) vindt ze een goed hulpmiddel voor gesprekken met medewerkers. “In de praktijk wordt best vaak tegen mensen gezegd: ‘je moet goed (of beter) op jezelf letten’. Maar hoe doe je dat dan? We zijn vaak geneigd te kijken naar problemen en daar oplossingen voor te zoeken. De ACT-aanpak gaat uit van positieve psychologie. Wat gaat er goed en hoe kun je dat versterken, zodat je minder last hebt van dingen die minder goed gaan?”
Zes pijlers
Het model is gebaseerd op zes pijlers. Persoonlijke waarden spelen daarin een belangrijke rol. “Als je weet wat je echt belangrijk vindt, geeft dat meer focus. Door daarnaar te handelen, krijg je automatisch meer voldoening. Het helpt mensen om met enige afstand te kijken naar hun eigen denken en handelen. Daardoor worden waarden belangrijker dan de soms zelf opgelegde regels en komt ‘willen’ boven ‘moeten’ te staan.”
Volgens Van der Heiden is het ook voor managers veel prettiger om gesprekken te voeren over zaken die iemand echt waardevol en belangrijk vindt. “Aan de hand van waarden en overtuigingen leer je elkaar veel beter kennen.”
Als laatste tip geeft ze mee om zulke gesprekken wandelend te doen. “Dat gebeurde veel in coronatijd, maar inmiddels zijn de meeste mensen weer terug in een kantoorsetting. De hersenactiviteit is wandelend veel hoger dan zittend; wandelen levert dus betere gesprekken op.”
Dit artikel is gesponsord door belife.
