Het tv-programma Pointer (KRO/NCRV) besteedde eind oktober een complete uitzending aan werkende mantelzorgers. Zien werkgevers het belang in van dit thema? En in hoeverre maken HR-medewerkers zich zorgen over de impact van mantelzorg op werknemers?
“Wij zien werkgevers worstelen met dit thema”, vertelt Ingrid van Loon van Fello, het initiatief dat mantelzorgers en werkgever ondersteuning biedt om de balans te vinden tussen werk en privé. “HR-mensen vinden dat goed mantelzorgbeleid hoort bij goed werkgeverschap, maar hebben in de praktijk moeite met de invulling van dat beleid.”
Overbelaste mantelzorgers
Aan de basis van de uitzending van Pointer ligt het grootschalige onderzoek dat Fello in samenwerking met Pointer en gezondheidsjournalist Tijn Elferink liet uitvoeren (door Motivaction) onder HR-medewerkers. “We wisten al dat er in Nederland vijf miljoen mantelzorgers zijn, waarvan bijna een half miljoen overbelast is. Een op de vier van de werkende mensen combineert hun baan met het zorgen voor een ander. Niet zo vreemd dat 18 procent van het verzuim dan verband houdt met mantelzorg. Deze cijfers maken wel duidelijk hoe belangrijk het is dat iedereen een steentje bijdraagt, dus ook werkgevers.”
Goed mantelzorgbeleid, hoort bij goed werkgeverschap
In het onderzoek stond een aantal stellingen centraal rondom werken en mantelzorg. Hoe kijken werkgevers tegen dit thema aan? Hoe zit het met hun kennisniveau? Wat vinden ze belangrijk? Ruim 500 HR-professionals hebben meegewerkt aan het onderzoek en hun antwoorden hebben verdiepende inzichten opgeleverd. Van Loon: “Opvallend is dat 61 procent van de respondenten zich zorgen maakt over de impact die mantelzorg heeft op medewerkers. En 80 procent vindt goed mantelzorgbeleid horen bij goed werkgeverschap. In de praktijk zien we dat het toch vaak een blinde vlek is. Een werkgever die in zijn beleid zorgverlof opneemt, kan aannemen dat hiermee alles is afgevangen. Terwijl meer tijd niet altijd de oplossing is als je blijft vastlopen in je mantelzorgtaken.”
Mantelzorg in 2040
Om de urgentie van dit thema te benadrukken, werpt Van Loon een blik in de (nabije) toekomst. “Mantelzorg zal steeds meer voorkomen, vanwege de toenemende vergrijzing, de afnemende capaciteit in de zorginstellingen, de krimpende beroepsbevolking en de tekorten in de zorg. In 2040 is een op de drie Nederlanders mantelzorger. Dat is gewoon een feit. Dit betekent dat mantelzorg een nog grotere rol zal spelen in het leven van mensen, en dus ook van werkende mensen.”
Vergeet niet: wat goed is voor de medewerker, is uiteindelijk ook goed voor de organisatie”
Van Loon wil hiermee zeker niet de indruk wekken dat het de verantwoordelijkheid van de werkgever is om alle problemen rondom werk en mantelzorg op te lossen. “Helemaal niet. Onze oproep is vooral dat een werkgever een steentje kan bijdragen, namelijk door serieus na te denken over vragen als: in hoeverre speelt dit thema in mijn organisatie? Wie zijn die mensen en hoe kan ik ze informeren over de mogelijkheden? Hoe kunnen wij als organisatie meehelpen? Vergeet niet: wat goed is voor de medewerker, is uiteindelijk ook goed voor de organisatie. Die heeft immers belang bij tevreden mensen, en natuurlijk ook bij een lager ziekteverzuim.”
Mantelzorg en verzuim
Een onderzoeksresultaat waar Van Loon heel erg van opkeek is dat maar liefst 40 procent van de HR-mensen denkt dat het verlenen van mantelzorg door medewerkers een belangrijke oorzaak is van ziekteverzuim. “Wanneer wij bij werkgevers aan tafel zitten, horen we steevast dat de reden van verzuim omwille van privacy niet wordt genoteerd of dat het thema niet speelt, dus deze uitkomst was voor mij wel verrassend. Tegelijkertijd is het ook weer niet zo vreemd als je bedenkt dat een derde van deze groep mantelzorgers meer dan 36 uur werkt en daarnaast meer dan acht uur per week aan mantelzorg besteedt.”
Zorgverlofregelingen
Een onderzoeksresultaat dat Van Loon niet verraste, maar wel belangrijk vindt om uit te lichten, is dat zorgverlofregelingen regelmatig voor discussies zorgen met medewerkers die daar recht op hebben. “Bijna de helft van de HR-medewerkers beaamt dit. Terwijl medewerkers al zo vaak over een enorme drempel moeten om bij hun werkgever te vragen waar ze recht op hebben. Het is dus superbelangrijk dat mensen het gevoel hebben dat ze met een gerust hart gebruik kunnen maken van de regelingen en voorzieningen die hun organisatie faciliteert. In onze ervaring zullen mensen daar geen misbruik van maken, integendeel.”
Ondersteuning bij mantelzorgvragen
Fello kan werkgevers helpen die combinatie van werk en mantelzorg goed op de rit te krijgen. Van Loon: “Wij kunnen praktische en mentale ondersteuning bieden bij mantelzorgvragen. Dat betekent onder andere uitzoomen om te zien wat er precies speelt en wat in die specifieke situatie een goede oplossing is. Samen met de werkgever maken we het thema binnen de organisatie bespreekbaar. Zo zorgen we ervoor dat medewerkers de ruimte ervaren om hun situatie te bespreken. Dat is echt de rol die wij onszelf aanmeten.”
'Ga het gesprek aan'
Terugkomend op het onderzoek voor de uitzending van Pointer, bieden de uitkomsten voor Van Loon genoeg gesprekstof aan tafel met werkgevers. “Deze informatie helpt ons organisaties nog bewuster te maken van het belang van dit onderwerp. Nog bewuster van het vooruitzicht dat mantelzorg alleen maar meer zal voorkomen. Dit thema intern goed onder de aandacht brengen en faciliteren, behoort tot de cirkel van invloed van HR-professionals. Dus ons advies luidt: kijk hier niet voor weg, ga het gesprek erover aan en richt dit gewoon goed in. Want als je goed voor je mensen zorgt, levert dat aan alle kanten winst op.”
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Fello.
