Dat tussen de oren krijgen van werkend Nederland, is het hoofddoel van MONO-zakelijk. Het programma is een initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, in samenwerking met partners als de ANWB, verzekeringsmaatschappijen, Rijkswaterstaat en Veilig Verkeer Nederland.
Veiligheidspiramide
“Grondgedachte is dat Nederland zo’n beetje het drukste wegennet ter wereld heeft”, zegt Dirk-Jan de Bruijn, programmadirecteur van MONO-zakelijk. Hij somt een reeks cijfers op: “We hebben 9,4 miljoen auto’s, bijna een miljoen bestelwagens en 150.000 vrachtwagens . In 2023 lag het aantal verkeersdoden op 684.”
Je kunt dingen veranderen met wetten en budgetten. Maar wij willen sturen op eigen verantwoordelijkheid. Willen is efficiënter dan moeten”
Hij wijst vervolgens op de veiligheidspiramide: achter elke verkeersdode schuilen 30 ernstig gewonden, 300 ongevallen met blijvend letsel, 3.000 ongevallen met licht fysiek letsel en 30.000 bijna-ongelukken. “Als je dat omrekent, zijn dat 60.000 bijna-ongelukken per dag in Nederland.”
Meer dan verkeersveiligheid
MONO-zakelijk beoogt meer bewustwording van deze risico’s. Bewustzijn moet gedragsverandering teweeg brengen en daarmee tot minder incidenten leiden. Maar het gaat om meer dan alleen verkeersveiligheid. “Natuurlijk is de eerste prioriteit dat mensen elke avond weer veilig thuiskomen. Maar bereikbaarheid (minder files) en duurzaamheid (minder uitstoot door verkeer) zijn eveneens belangrijke doelen. Immers, een derde van alle gereden kilometers in Nederland zijn zakelijke kilometers.”
In 2022 beschikte een op de drie Nederlandse werkgevers over beleid voor de mobiliteit van medewerkers. Doelstelling van MONO-zakelijk is dat aandeel te verdubbelen tot twee derde; dat punt moet in 2025 zijn bereikt. “Je kunt dingen veranderen met wetten en budgetten. Maar wij willen sturen op eigen verantwoordelijkheid. Willen is efficiënter dan moeten.”
Arbeidsvoorwaarde leaseauto
Bewust mobiliteitsbeleid begint bij het stellen van vragen, zoals:
- Moet je reizen?
- Op welk moment doe je dat?
- Met welke vervoermiddel?
- Hoe veilig reis je?
Vragen die onder meer zijn gesteld op het hoofdkantoor van KPN. “Het is een logisch gevolg van ons duurzaamheidsbeleid”, zegt Hilde Garssen, Chief People Officer van KPN. “Niet alleen onze huisstijl is groen, we hebben echt een groene ambitie. Die vertalen we waar mogelijk naar de dagelijkse praktijk van onze 10.000 medewerkers. Dan kom je al snel bij mobiliteit.”
Een eerste stap was een kritische blik op de leaseautovloot. “We hebben de eisen aangescherpt, waardoor die vloot met een derde is teruggebracht. Dat zal nog verder teruglopen. Een leaseauto is tegenwoordig ook een stuk minder interessant als secundaire arbeidsvoorwaarde.”
Mobiliteit als totaal concept
Binnen KPN is het totale concept onder de loep genomen. “We willen alternatieven bieden, met positieve impulsen. De belangrijkste incentive is: hoe duurzamer je reist, hoe beter dat is voor je portemonnee. Zo vergoeden we fietskilometers voor 40 cent en autokilometers voor maar 23 cent. Meer dan duizend medewerkers beschikken inmiddels over een elektrische leasefiets en we hebben een regeling opgezet voor de aanschaf van een fiets vanuit het brutoloon.”
Maar het beleid omvat meer, benadrukt Garssen. “Je moet aanvullende faciliteiten bieden. Wij faciliteren thuiswerken maximaal, want de veiligste en meest duurzame kilometers zijn niet-gereden kilometers. Echter, we streven ook naar verbinding. Daarom verlangen we van onze mensen dat ze minimaal twee dagen per week op kantoor werken, in een prettige werkomgeving. De kantoorlocaties in Amersfoort, Amsterdam en Rotterdam bevinden zich allemaal dichtbij een station en beschikken over fietsenstallingen en laadpunten. Er staan flexibele deelauto’s in de parkeergarage en medewerkers hebben een OV-kaart. Met de NS Businesscard kunnen ze ook 10x per jaar eerste klas reizen.”
Inspiratie
KPN koppelt mobiliteitsbeleid bewust aan aantrekkelijk werkgeverschap, constateert De Bruijn. Hij hoopt andere werkgevers te inspireren om ook aan de slag te gaan met bewust mobiliteitsbeleid. Op MONO-zakelijk zijn daartoe best practices, tips en tools te vinden. Een voorbeeld is Picnic, de supermarkt op wielen. “Zij hadden met 2.000 wagentjes en veelal jonge bestuurders aanvankelijk aardig wat schades. Met gamification en monitoring is rijgedrag nu een belangrijk aandachtspunt. Medewerkers krijgen veel feedback én beloningen, met als resultaat dat de schadecijfers enorm verbeteren. Dit soort initiatieven zie je meer in de logistiek.”
“Veel woon-werkverkeer vindt plaats binnen een afstand van 15 kilometer”, zo reikt hij een ander thema aan waarmee werkgevers aan de slag kunnen. Op MONO-zakelijk is een praktijkvoorbeeld te vinden van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Daar staan fietskelders, laadpalen én fietsenmakers ter beschikking voor de 14.000 medewerkers. Mede daardoor komt de helft van hen, tot een afstand van 40 kilometer, op de fiets naar het werk.
Dit artikel is gesponsord door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) Kijk voor meer best practices en tips op MONO-zakelijk.
